ตัวอย่าง : การอ่านมาตราส่วนเพื่อหาระยะทางในทวีปแอฟริกา

1.พิจารณาดูแผนที่ มีมาตราส่วนรูปภาพหรือเส้นบรรทัดบอกไว้

2.ใช้ไม้บรรทัดวัดมาตราส่วนรูปภาพ จะเห็นได้ว่า 1 เซนติเมตร มีระยะเท่ากับ 500 กิโลเมตร (ในมาตราส่วนรูปภาพแสดงไว้ 3 เซนติเมตร คือ 1,500 กิโลเมตร)

3.แปลความหมายได้ว่า 1 เซนติเมตร ในแผนที่ คือระยะทางจริงบนพื้นโลกเท่ากับ 500 กิโลเมตร พูดเป็นมาตราส่วนคำพูดได้ว่า 1 เซนติเมตร ต่อ 500 กิโลเมตร

4.วัดระยะทางตรงจากเมืองวินด์ฮุกในประเทศนามิเบียไปถึงเมืองไนโรบีในประเทศเคนยาได้ 6 เซนติเมตร ดังนั้น ระยะทางจริงระหว่าง 2 เมืองจะเท่ากับ 6x500 = 3,000 กิโลเมตร

การทำให้เป็นมาตราส่วนตัวเลข

• หลักตัวเลขเกี่ยวกับระยะ 1 กิโลเมตร = 1,000 เมตร = 100,000 เซนติเมตร

• มาตราส่วนตัวเลขต้องมีหน่วยเดียวกัน ทั้งในแผนที่และระยะทางจริงบนพื้นโลก

• ดังนั้น แผนที่แอฟริกาในตัวอย่างนี้ คือ 1 เซนติเมตร เท่ากับ 500 กิโลเมตร

• ต้องทำให้ 500 กิโลเมตร เป็นเซนติเมตร = 500x100,000 = 50,000,000 เซนติเมตร

• ดังนั้น ระยะในแผนที่ 1 เซนติเมตร = ระยะทางบนพื้นโลก 50,000,000 เซนติเมตร

• ดังนั้น มาตราส่วนตัวเลขของแผนที่ดังกล่าว คือ 1 : 50,000,000

ตัวอย่าง แผนที่ภูมิประเทศของประเทศแคเมอรูน แสดงความสูงต่ำของพื้นที่รอบๆ ภูเขาแคเมอรูน

• สัญลักษณ์ในแผนที่ภูมิประเทศของประเทศแคเมอรูน ที่สำคัญคือ สัญลักษณ์ของระดับความสูงของพื้นที่ ซึ่งแสดงด้วยสัญลักษณ์เส้นระดับความสูงเท่า โดยมีตัวเลขกำกับความสูงไว้ เพื่อบอกระดับความสูงต่ำของแผนที่ รูปร่างของเส้นชั้นความสูงเท่า บอกลักษณะของภูมิประเทศ ระยะห่างของเส้นชั้นความสูงเท่า บอกความลาดชั้นของพื้นที่ เส้นถี่มากจะเป็นหน้าผาชัน เส้นห่างมากจะเป็นที่ราบ

• จากตัวอย่างแผนที่ภูมิประเทศของประเทศแคเมอรูนจะเห็นว่าภูเขาแคเมอรูนมีความสูง 13,435 ฟุต บริเวณภูเขาล้อมรอบด้วยเส้นชั้นความสูง มีเส้นระดับความสูงห่างกัน 1,000 ฟุต บริเวณเชิงเขาเป็นที่ลาดเพราะเส้นชั้นความสูงห่างกันมาก